Τέλος Μεταπολίτευσης, my ass!

ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, τα σύμβολα του πολιτικού συστήματος που κυριαρχούσε για δεκαετίες, καταποντίστηκαν. Αυτό δεν σημαίνει ότι μαζί τους ανατράπηκε και ο τρόπος με τον οποίο ψηφοφόροι και κόμματα προσεγγίζουν το ζήτημα των εκλογών και της πολιτικής γενικότερα.
Ποιά ήταν ως τώρα τα κύρια χαρακτηριστικά της προσέγγισης μας;
- O συναισθηματισμός, το πάθος, η οπαδική συμπεριφορά απέναντι σε απόψεις, κόμματα και πολιτικούς. Συμφωνούμε όλοι ότι η ψήφος μας, αυτή τη φορά, ήταν πρωτίστως εκδήλωση οργής. Η οργή εξάπτει τα πάθη και παραμερίζει τη λογική, άρα και πάλι αντιμετωπίσαμε ζητήματα που μόνο ο ορθολογισμός μπορεί να διαχειριστεί με το συναίσθημα.
- Η επιρρέπεια στον λαικισμό των δημαγωγών. Η γοητεία εκείνων που μας λένε όσα θέλουμε να ακούσουμε (και σχεδόν ποτέ την αλήθεια) ανέκαθεν μας σαγήνευε (βλ. φαινόμενο Ανδρέας Παπανδρέου). Όσοι μας κανάκεψαν, ρίχνοντας το ανάθεμα της κρίσης στους άλλους (ευρωπαίους, γερμανούς, αμερικάνους, εβραίους, λαθρομετανάστες, αλλόθρησκους) επιβραβεύθηκαν γενναιόδωρα.
- Η απροθυμία των κομμάτων και των ηγετών τους να συζητήσουν, να συνενοηθούν και εν τέλει να συνεργαστούν, ακόμα και όταν το ιδεολογικό τους υπόβαθρο είναι παραπλήσιο. Με την στερεοτυπική ατάκα, «στην Ελλάδα δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασίας» ερμηνεύουμε τα αδιανόητα, δικαιολογούμε τα παράλογα. Τι συνέβει αυτή τη φορά; Ακόμα και τα μοντέρνα ιντερνετικά κινηματάκια του 1,5%-2%, που ευαγγελίζονται ένα νέο τρόπο σκέψης, δεν χάνουν ευκαιρία να επαναλάβουν την χιλιοειπωμένη επωδό «ΔΕΝ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΑΣΤΕ». [Η αναπάντεχη εξαίρεση του κανόνα: το “Μαρξιστικό-Λενινιστικό ΚΚΕ” και το “ΚΚΕ Μαρξιστικό-Λενινιστικό”, ύστερα από δεκαετίες άκαρπων διαβουλεύσεων κατόρθωσαν να συμβιβάσουν τις ιδεολογικές διαφορές τους και να συνασπιστούν! Για συγχώνευση, βέβαια, ούτε λόγος...]

Αν κάτι άλλαξε σε αυτές τις εκλογές είναι ότι, κατά πάσα πιθανότητα, ελαχιστοποιήθηκαν οι ρουσφετολογικές ψήφοι. Και αυτό όμως συνέβει γιατί η κρίση στέρησε από κόμματα και ψηφοφόρους το αντικείμενο της συναλλαγής και όχι γιατί αντιλήφθηκαν τα ολέθρια αποτελέσματα της.

Πρέπει να αναγνωρίσουμε δύο πολύ σημαντικά ελαφρυντικά στον κόσμο. Πρώτον, η αλλαγή του τρόπου σκέψης είναι μια αργή διαδικασία, και προφανώς 24 μήνες οικονομικής κρίσης δεν αρκούν για να διορθώσουν τις στρεβλές αντιλήψεις περί πολιτικής που συσσωρεύονται για γενεές επί γενεών. Δεύτερον, δεν προσφέρθηκε στο εκλογικό σώμα μια νέα, ορθολογική και πειστική πρόταση. Το κρίσιμο (αν και θεωρητικό προς το παρόν) ερώτημα είναι: όταν υπάρξει μια τέτοια πρόταση, θα είναι σε θέση η κοινωνία να την αντιληφθεί και να την στηρίξει;