Sunday, July 28, 2019

Matrix


Είδα χθες ξανά, μετά από καιρό, το Matrix.
Πάντα με εντυπωσιάζει το πως κατορθώνει η ταινία αυτή να μιλήσει για φιλοσοφικά ζητήματα, περίπλοκα και σημαντικά, με τρόπο προσιτό, με ύφος ποπ.

Πολλές σκηνές της έχουν γίνει κλασσικές (το δίλημμα ανάμεσα στο μπλε ή το κόκκινο χάπι, η χαρακτηριστικότερη), καμία όμως δεν απεικονίζει καλύτερα την ανθρώπινη αδυναμία από τη σκηνή με την μπριζόλα

Ο επαναστάτης προδίδει φίλους, αξίες, ιδέες, τον αγώνα του για ελευθερία, για αλήθεια και γνώση με αντάλλαγμα την ψευδαίσθηση μιας ... ζουμερής μπριζόλας! (Ανατριχιαστική λεπτομέρεια: ξέρει ότι πρόκειται για ψευδαίσθηση).

Εν τέλει, τι απειλεί περισσότερο την ελευθερία; Το Matrix, το "σύστημα" ή η ακαταμάχητη έλξη που ασκούν στον άνθρωπο η βολή, η ευκολία, η άνεση, η ασφάλεια, ακόμα και η ψευδαίσθηση αυτών;

Το δίλημμα του χαπιού μπορεί να επαναδιατυπωθεί: Ελευθερία ή βόλεμα;

Sunday, June 16, 2019

Moonlighting


Ομολογώ ότι οι τηλεοπτικές σειρές δεν είναι το στοιχείο μου. Ούτε οι δράκοι του Game of Thrones, ούτε οι μηχανορραφίες του Frank Underwood με έπεισαν ότι άξιζε τον κόπο να στηθώ μπροστά στην τηλεόραση για χάρη τους. Μόνο το μουσικό Vinyl μου κέντρισε κάπως το ενδιαφέρον αλλά με άφησε στα κρύα του λουτρού (διακόπηκε πρόωρα).

Πρόσφατα ξέθαψα από μια κούτα τους δύο πρώτους κύκλους του Moonlighting. Κάποια βράδια, μετά από κουραστικές μέρες στη δουλειά όταν και χρειάζομαι κάτι ανάλαφρο για να ξεκουράσω το μυαλό μου, βλέπω κάποιο παλιό επεισόδιο. Αν θυμάμαι καλά, αυτή είναι η μόνη σειρά που έχω δει (και ξαναδεί) ολόκληρη όσα χρόνια παρακολουθώ τηλεόραση κι ύστερα από τόσα χρόνια κάτι με τραβάει ξανά σε αυτή.

Ένας λόγος είναι σίγουρα η νοσταλγία. Δύσκολο να αντισταθεί κανείς σε κάτι που του θυμίζει την εποχή που ήταν είκοσι-τόσων χρονών. Πόσω μάλλον όταν η εποχή αυτή ήταν τα πολύχρωμα 80'ς η αισθητική των οποίων χαρακτηρίζει τη σειρά. Τα γυαλιστερά κρεμ φορέματα με τις πελώριες βάτες της Μάντυ Χέις, τα παραφουσκωμένα από τη λακ μαλλιά της ή οι στενές γραβάτες και τα κοκάλινα Rayban του Ντέιβιντ Άντισον προκαλούν τσιμπηματάκια ειδικά σε όσες και όσους από εμάς είχαμε προσπαθήσει τόσο να τα μιμηθούμε.
Κι εκείνο το φοβερό soundtrack του Al Jarreau στην αρχή κάθε επεισοδίου έχει εντυπωθεί στη μνήμη μου σαν ο Ύμνος στο Σαββατοκύριακο, μια γοητευτικά απατηλή υπόσχεση ότι αν βγεις έξω στα φώτα του Σαββατόβραδου κάτι μαγικό θα σου συμβεί.

Με τα σημερινά κριτήρια η σειρά ήταν γυρισμένη με πενιχρά μέσα. Οι ηθοποιοί, πλην των πρωταγωνιστών, ήταν και παρέμειναν άγνωστοι. Ανάθεμα αν η Άγκνες ΝτιΠέστο εμφανίστηκε κάπου άλλου. Τα εξωτερικά γυρίσματα γίνονταν συνήθως σε αδιάφορες τοποθεσίες, χωρίς καμία προσπάθεια να αξιοποιηθεί το καλιφορνέζικο glamour. Το πιο φανταχτερό σκηνικό ήταν το νυχτερινό skyline του LA έξω από τα παράθυρα του Blue Moon Investigations. Ό,τι έλειπε σε μπιχλιμπίδια εντυπωσιασμού περίσσευε σε χιούμορ και ευρηματικότητα. Υπήρξαν επεισόδια ασπρόμαυρα, βουβά, επεισόδια στα οποία τα σκηνικά εξαφανίζονταν για να παρουσιαστούν οι τεχνικοί και το βοηθητικό προσωπικό να ευχηθούν καλά Χριστούγεννα, άλλα στα οποία οι κομπάρσοι έγιναν πρωταγωνιστές και οι πρωταγωνιστές κομπάρσοι, ή έκαναν σύντομα περάσματα ο Orson Welles και η Demy Moore (την οποία ο David ερωτεύεται με την πρώτη ματιά όπως στην πραγματική ζωή). Στο κέντρο όλων αυτών εξελίσσεται το σαδιστικά αργό φλερτ των αταίριαστων -άλλοτε συμπληρωματικών και άλλοτε ασύμβατων- πρωταγωνιστών. Η άκαμπτη, καθωσπρέπει ξανθιά και το ξέγνοιαστο αλάνι δεν μπορούν να αποφασίσουν τι θέλουν. Ποιός δεν έχει βρεθεί στη θέση τους, να αναζητά την ευτυχία αλλά να μην τολμάει να την αγγίξει όταν βρεθεί μπροστά του;

Ξαναβλέποντας την ύστερα από τόσα χρόνια, εκείνο όμως που δεν χορταίνω από τη σειρά είναι η αισιοδοξία της. Αθώα, ίσως και αφελής, αλλά ειλικρινής και ψυχοθεραπευτική για τον άνθρωπο του 2020. Υποπτεύομαι ότι ο κόσμος, τότε που συνέβαινε το Τσερνομπίλ, είχε μεγαλύτερη πίστη στο μέλλον σε σχέση με τώρα που παρακολουθούμε τον ζόφο της ραδιενέργειας δραματοποιημένη σε σήριαλ.

Ίσως πάλι να είμαι εγώ που μεγαλώνω.


http://www.youtube.com/watch?v=MuQaE5zDn1Q


Υ.Γ Αναζητώντας τις υπόλοιπες 3 σεζόν διαπίστωσα ότι δεν κυκλοφορούν πια και τα DVD έχουν γίνει συλλεκτικά. Δικαίως!

Friday, March 8, 2019

Πόσο Έλληνας είσαι;



[...] Γιατί δεν μ' αρέσει να παριστάνω τον πολύ Έλληνα. Θέλω να είμαι όσο είμαι. Καιρός είναι η έννοια Έλληνας να δώσει τη θέση της στην έννοια άνθρωπος. Και τότε πιστεύω θα συνδεθούμε με μια πιο βαθιά παράδοση που, κατά σύμπτωση, είναι κι αυτή γνησίως ελληνική.


Μάνος Χατζηδάκις, Ο Καθρεύτης και το Μαχαίρι (από το κείμενο:Η σημασία της παράδοσης στον καιρό μας)

Sunday, March 3, 2019

Για τον Vincent


Η σκέψη που μου ήρθε βλέποντας αυτά τα δύο γλυπτά του Zadkine για τον Van Gogh:



Αν από την Τέχνη αφαιρέσεις το glamour και το χρήμα αυτό που μένει είναι ο Vincent.


(Van Gogh brothers)

Saturday, January 19, 2019

O Πλάτωνας στο Μετρό

Η Lifo μας πληροφορεί πως είναι πλέον συχνό το φαινόμενο στο μετρό, ενώ κάποιος επιβάτης επικυρώνει το εισιτήριο του, πίσω του να καραδοκεί ένας τζαμπατζής για να τρυπώσει μαζί του στις αυτόματες πόρτες.
Τι πρέπει να κάνει ο επιβάτης στην περίπτωση αυτή, ρωτά το άρθρο.

Οι απόψεις των αναγνωστών, αντικρουόμενες, εκτείνονταν σε όλο το φάσμα των πιθανών απαντήσεων:

-Θα του έριχνα γροθιά στο στομάχι, ο ένας.
-Θα τον αφήσω να περάσει. Δεν είναι δουλειά μου να κάνω τον ελεγκτή, ο άλλος.
-Με τόση ανεργία και τέτοιους μισθούς αφήστε τους ανθρώπους να περάσουν, ο τρίτος, κοκ.

Απολύτως δικαιολογημένη η πολυγνωμία, καθότι το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο από ότι φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Κάτι καθημερινό και συνηθισμένο εγείρει θεμελιώδη ερωτήματα για την λειτουργία της Πολιτείας και της κοινωνίας, όπως:

-Ποιος είναι ο ρόλος του πολίτη απέναντι στην παρανομία του διπλανού του; Παρεμβαίνει ή κοιτάζει τη δουλειά του;
-Η νομιμοφροσύνη πρέπει να είναι απόλυτη ή εξαρτάται από τη φύση του νόμου;

Η προσπάθεια απάντησης τους με συστηματικό τρόπο αποτελεί ουσιαστική πολιτική σκέψη (και όχι οι άναρθρες κραυγές που εκστομίζονται από τα "πολιτικά πρόσωπα" στις τηλεόρασεις και τη Βουλή).
Δυστυχώς η κοινωνία μας δεν μπήκε στον κόπο, σε αντίθεση με τους προκάτοχους της που δεν κουράζονταν να εμβαθύνουν σε αυτά.

Ο Πλάτων (στους “Νόμους”) είναι σαφής: Οφείλεις να καταγγέλεις την παρανομία του συμπολίτη σου. Εάν δεν το κάνεις γίνεσαι συνένοχος στην ηθική και πολιτική ανομία.
(Επομένως, όχι, ο έλεγχος της νομιμότητας δεν είναι αποκλειστική ευθύνη των ελεγκτών ή της αστυνομίας. Είναι υπόθεση όλων των πολιτών.)

Μα εάν έχουμε να κάνουμε με κάποιον δυστυχή που εμφανώς δεν μπορεί να πληρώσει το εισιτήριό του, τι κάνουμε;

Ο Αριστοτέλης ενθάρρυνε την γενναιοδωρία προς τους αδύναμους. Γενναιοδωρία όμως δεν είναι η καταλήστευση των δημοσίων αγαθών (που τελικά θα οδηγήσει στην χρεοκοπία ή την υποβάθμιση τους, των ΜΜΜ εν προκειμένω). Γενναιοδωρία είναι να βοηθάμε τον αδύναμο με δικούς μας πόρους.

Ιδού λοιπόν τι (πιστεύω ότι) θα έπρατταν οι φιλόσοφοι μας σε αυτήν την περίπτωση:
Δεν θα επέτρεπαν στον επίδοξο λαθρεπιβάτη να περάσει (χωρίς φυσικά να τον γρονθοκοπήσουν). Εάν, δε, έβλεπαν κάποιον που έχει ανάγκη πιθανότατα θα αγόραζαν ένα εισιτήριο και θα του το πρόσφεραν.

Κι αν ο νόμος είναι άδικος τι γίνεται, θα επιμείνει κάποιος καχύποπτος (στην Ελλάδα έχουμε μια ροπή στην καχυποψία). Για παράδειγμα, στην κατοχική Ελλάδα θα έπρεπε να γίνουν όλοι καταδότες γιατί έτσι απαιτούσαν οι Αρχές των κατακτητών; Προφανώς όχι: για αυτές τις περιπτώσεις που ο νόμος έρχεται σε σύγκρουση με θεμελιώδεις αξίες, οι φιλόσοφοι εισήγαγαν την πολιτική ανυπακοή.

Εννοείται, προφανώς, ότι η περίπτωση του Μετρό δεν είναι τέτοια. Εδώ έχουμε να κάνουμε με την παροχή μιας πολύτιμης για το κοινωνικό σύνολο υπηρεσίας, που έχει σημαντικό κόστος και συνεπώς είναι απολύτως θεμιτή η επιβολή ενός εύλογου τιμήματος. Η μη πληρωμή του δεν είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο παρά κλοπή. Όχι μόνο προς την εταιρία που το διαχειρίζεται αλλά και προς τους υπόλοιπους επιβάτες που το έχουν ανάγκη.